ЯҢАЛЫКЛАР

Иштуган мәдәният йорты һәм китапханә белгечләре яшьләр белән "Телефон терроризмы" дигән әңгәмә үткәрделәр. Әлеге әңгәмә яшьләрдә толерантлык, шәфкатьлелек, гомумроссия гражданлык үзенчәлеген формалаштыру, патриотизм тәрбияләү, Ватанга хөрмәт тәрбияләү максатыннан үткәрелде. Тыңлаучылар өчен видеороликлар күрсәтү хикәясе әзерләнде. Аннары "Нәрсә дөрес, ә нәрсә дөрес түгел" уенын уйнадылар. Әңгәмәдә катнашучылар толерантлык, үзара хөрмәт һәм уяулык кына терроризмның үсеп килүче социаль базаларын кисәтергә, җинаятьчеләрнең җәмгыятьтә ярдәмгә өметләрен өзәргә мөмкинлек бирәчәк дигән нәтиҗәгә килделәр. Ахырда буклетлар таратылды.

 Монисто – удмурт хатын-кызларының традицион күкрәк бизәге. Монисто берничә рәт җепләрдән тезелгән муенсадан тора, аларга тәңкәләр, муенсалар һәм башка бизәнү әйберләре тегелгән. Иштуган мәдәният йорты һәм китапханәсе белгечләре "Үз кулларың белән монисто ясау" буенча мастер-класс үткәрделәр. Китапханәче Кириллова Г.Н. монистоның барлыкка килү тарихы турында сөйләде һәм аның төрләре белән таныштырып узды. Биҙәлеш өчен нигезне ничек ясарга кирәклеген аңлаттылар, тәңкәләрдән дөрес композиция урнаштырырга һәм аларны әйбергә тегәргә өйрәттеләр. Үз кулларың белән тәңкәләрдән яңгырашлы, кыңгыраулы муенса ясау бөтенләй авыр түгел, иң мөһиме – сабырлык, игътибарлылык һәм тырышлык.

Әкиятләр иле-дөньядагы иң гаҗәп һәм иң матуры. Монда гына болытлар астында тиз генә очып йөрүче келәм-самолетны күрергә яки урманда кеше тавышы белән сөйләшүче соры бүре белән очрашырга, яки очраклы рәвештә Убырлы карчыкның Иске өенә тап булырга мөмкин. «Мәктәп укучылары өчен Мәдәният» проекты кысаларында Иштуган мәдәният йортында балалар, китапханә белән берлектә, «Әкият иленә»әдәби сәяхәт ясадылар. 

23 сентябрьдә Иштуган мәдәният йорты һәм китапханә белгечләре «Без наркотикларсыз яшәү өчен» дигән әңгәмә-викторина үткәрделәр. Бу чара балаларга зарарлы гадәтләрнең сәламәтлеккә тискәре йогынтысы, наркотикларның кеше тормышын җимерүе турында аңлату өчен үткәрелде. Кеше организмын, психикасын һәм тормышын җимерүче күп төрле авырулардан наркомания иң авыры санала. Хәзерге вакытта наркомания чыннан да куркыныч масштабка ия. Соңгы елларда яшүсмерләр арасында наркомания таралуы артты. Әлеге әңгәмә «Наркотикларның зыяны турында»видеоролик күрсәтү белән үрелеп барды. Әңгәмә барышында балалар викторина сорауларына җавап бирделәр: наркотиклар кулланган кешегә сез ничек карарсыз, наркотиклар кулланырга тәкъдим итсәгез, ничек эш итәр идегез? Әңгәмә тәмамлангач, балалар наркоманиягә карата тискәре мөнәсәбәтләрен күрсәткән рәсемнәр ясадылар.

2023 ел Россия Президенты тарафыннан, укытучы һөнәренең аерым статусын тану билгесе буларак, педагог һәм остаз елы дип игълан ителде. Һәрбер кешенең диярлек остаз ролендә чыгыш ясаган, тормышта кирәкле шәхси сыйфатларны формалаштырырга ярдәм иткән укытучысы булган. Без кешеләрнең бу хакта искә төшерүләрен һәм укытучыларга рәхмәт белдерүләрен телибез. Киләчәгебезгә күп нәрсә салган кешеләрне истә тоту бик мөһим. Иштуган мәдәният йорты һәм китапханә белгечләре әңгәмә-очрашу үткәрделәр. Без балаларыбыз белән математика укытучысы Орехова Наталья Васильевна янына барырга булдык, ул гомер буе диярлек укытучы булып эшләде, белемнәрен балаларга тапшырды. Ул үзенең хатирәләрен яратып уртаклашты, укучыларына киңәшләре һәм теләкләре белән уртаклашты. Укытучы чыгышында катнашучылар күп еллар элек укытучы һөнәре нинди булган, бу вакыт эчендә нәрсә үзгәргән, һөнәрнең киләчәге бармы дигән сорауларга җавап таптылар. Балалар ветеранга үз куллары белән ясалган чәчәкләр бүләк иттеләр һәм шигырьләр сөйләделәр. Профессионализмы һәм үз һөнәренә тугрылыгы өчен рәхмәт белдерделәр, аңа сәламәтлек, бәхет һәм озын гомер теләделәр.

Көз – иң матур вакыт. Агач яфраклары үз төсен үзгәртә, җәй көне алар яшел булса, хәзер алар алтын, кызгылт төсле. Иштуган мәдәният йорты һәм китапханә белгечләре «Көзге чәчәк бәйләме» мастер-классын үткәрделәр. Сәнгать җитәкчесе матур өрәңге яфракларыннан искиткеч роза чәчәге бәйләмен ничек ясарга икәнен сөйләде һәм күрсәтте. Мондый чәчәк бәйләме язга кадәр тора һәм җылы, якты көзге буяулар белән яхшы кәеф бирәчәк. Мондый букетны ясау өчен безгә өрәңге яфраклары, җеп кәтүге кирәк булды. Ачык җитәкчелек астында балалар барлык гамәлләрне башкардылар. Балаларны бу иҗат процессы бик кызыксындырды. Эш кызыклы әңгәмә белән үрелеп барды. Балаларга көз айлары, көз билгеләре турында сөйләделәр. Әлеге чара табигатькә ияләшү, әйләнә-тирә дөнья турында белем туплау, балаларның иҗади сәләтләрен үстерү максатларында үткәрелде. Балалар үзләре табигый материал әзерләделәр һәм оригиналь, кызыклы, гадәти булмаган, матур композицияләр ясадылар.

Тукымадан ясалаган чәчәкләр – брошкалар, муенса, чәч кыстыргычлары өчен аерылгысыз элемент. «Чәчәк тематикасы»на бизәкләр һәрвакыт актуаль, алар кызларның нәзакатьлелеген, назлылыгын ассызлыклый һәм романтик образ тудыра. Фетр чәчәге – искиткеч һәм гадәти булмаган бизәк. Иштуган мәдәният йорты һәм китапханә белгечләре фетр чәчәге брошкасын ничек ясарга дигән мастер-класс үткәрделәр. Бу авыр түгел һәм аны теләсә кем ясый ала. Чара барышында сәнгать җитәкчесе Гайнетдинова М.Т. чәчәкләр ясаганда кулланыла торган фетрның төрләре турында сөйләде, фетр белән эшләүнең техник алымнарын күрсәтте – чәчәк яфракларын ясау һәм брошканы ничек ясарга. Һәрбер мастер-класс әгъзасы чәчәкне булдыруның барлык этапларын үтәргә һәм брошканы үз куллары белән ясарга тырышты. Мастер-класс балаларга иҗади активлыкларын күрсәтергә, эмоциональ канәгатьлек хисләрен кичерергә ярдәм итте. Мастер-класс тәмамлангач, һәркемнең матур аксессуар – брошкасы барлыкка килде.

Иштуган мәдәният йорты һәм китапханә белгечләре балалар өчен экскурсия оештырды. Көз көне урман бигрәк тә матур – алсу, алтын, кызгылт төсләргә буялган. Балалар табигатьнең матурлыгына сокланып кына калмады, ә табигатьне күзәттеләр: агачларны карадылар, кырмыскалар оясы янында тукталдылар, кошларны, аларның төрле тавышларын тыңладылар. Балалар үзләренең иҗаты өчен яфраклар, күркәләр, матур көзге чәчәк бәйләмнәре җыйдылар. Шулай ук балалар белән урмандагы куркынычсызлык кагыйдәләре һәм табигатьне рәнҗетү – чүп-чар калдыру, урманны таптау, куакларны һәм ботакларны сындырырга ярамау турында сөйләшергә дә онытмадылар. Экскурсиядән балалар барысы да канәгать калдылар, күп кенә тәэсирләр алдылар, яхшы кәеф белән кайттылар.

Балаларны заманча мәгълүмат мохитендә җаваплы һәм куркынычсыз тәртип кагыйдәләре белән таныштыру; фикерләүне, күзаллауны үстерү; үзара ярдәм хисе тәрбияләү максатыннан, Иштуган мәдәният йорты һәм китапханә белгечләре тарафыннан «Интернет киңәш бирә»дигән мәгълүмат сәгате үткәрелде. Чараны бүгенге хәрәкәт дөньясында барыбызга да юл хәрәкәте кагыйдәләрен дә, куркынычсыз Интернет кагыйдәләрен дә бертигез үтәүнең мөһимлеге турында сөйләүдән башладылар, аларның максаты – һәрвакыт куркынычсызлыкта калу!  Балалар социаль челтәрләрне ничек дөрес кулланырга, нинди мәгълүмат аларга һәм аларның якыннарына зыян китермәячәген ничек билгеләргә, үзләрен интернет - мошенниклардан ничек сакларга икәнен белделәр. Мәктәп укучылары очрашу барышында үзләштергән иң мөһим кагыйдә-ата-аналар белән һәрвакыт киңәшләшергә кирәк, чөнки нәкъ менә балалар һәм яшүсмерләр еш кына челтәр эзәрлекләүчеләренең корбаны була. Чара ахырында укучылар интернет яхшы дигән фикергә килделәр, ләкин ышанычлы чыганаклардан мәгълүмат алу яхшырак һәм файдалырак. Тере аралашу, очрашу һәм йөрү белән реаль тормыш виртуальдән күпкә яхшырак.

Балаларны мәдәнияткә балачактан ук, бала тирә-юнь дөньясын ачу алдында торганда, җәлеп итәргә кирәк. Бу эштә туган як тарихын өйрәнү зур роль уйный. Иштуган мәдәният йорты белгечләре, китапханә белән берлектә, барлык балаларны мәктәп музеена экскурсиягә чакырдылар. Чара башланганчы, балалар үз-үзләрен тоту кагыйдәләре белән музейда таныштылар. «Монда минем тарихым яши» экскурсиясе Иштуган бистәсенең үткәне, аның мәдәни мирасы һәм күренекле якташлары турында сөйләүдән башланды. Балалар мәгълүматны зур кызыксыну белән кабул иттеләр, фотоальбомнарны бик теләп карадылар. Кечкенә экскурсантларны крестьян көнкүреше әйберләре белән йорт почмагы аеруча сокландырды. Музейларда экспонатларга кул белән кагылырга ярамый, әмма безнең музей-күргәзмә залында балалар аларны эшендә сынап карадылар: чугун тимерләр һәм тотулар тоттылар, рәсемле прялкалар һәм башка күп кенә өй савытлары карадылар. Балалар күргәннәре һәм ишеткәннәре белән бик шатландылар, якты һәм онытылмас тәэсирләре озак вакыт аларда калачак.