ЯҢАЛЫКЛАР

1 сентябрьдә мәктәптә яңа уку елы башлануга багышланган тантаналы линейка узды. Линейка Россия Федерациясе Дәүләт флагын күтәрү (урнаштыру) һәм Россия Федерациясе һәм Татарстан Республикасы гимны үтәлеше белән башланып китте.

Мәктәп еллары – тылсымлы баскыч, анда барлык балалар сыйныфтан сыйныфка күчәләр, яңа белем, күнекмәләр алалар.

Мәктәп директоры Макаров А.В. катнашучыларны бәйрәм белән котлады, бәйгедә катнашучыларга грамоталар һәм «Хезмәткә һәм оборонага әзер» Бөтенроссия физкультура-спорт комплексының аерымлык билгесе белән бүләкләү турында таныклыклар тапшырды.

Традиция буенча өлкән сыйныф укучылары уңыш эстафетасын булачак укучыларга тапшыралар, 9 сыйныфлар 1 сыйныф укучыларына белем ачкычлары тапшырды.

Яшьлек – иң кыю өметләр, эзләнү, ачышлар һәм  максатларны тормышка ашыру вакыты. Иштуган мәдәният йорты һәм китапханәсе белгечләре яшьләр өчен «Җырлый торган гитара» дип исемләнгән кичә үткәрделәр. Учактагы утны,  күмерне  кузгалту, чокырдагы тәмле  чәй исен, гитара астында җырланылган  тыныч тавышны компьютерда «модельләштерергә» мөмкин түгел. Шуңа күрә без моңа гитара астында искиткеч җырлар җырлаучы дусларыбызның тавышын ишетергә кирәк булу сәбәпле генә җөрьәт иттек. Чарада катнашучылар гитара тарихы, аның популярлыгы, шагыйрь һәм язучыларның аңа карата мөнәсәбәте турында күп кенә яңа һәм кызыклы мәгълүмат белделәр, Бөек гитарада уйнаучыларны һәм заманча җыр башкаручыларны искә төшерделәр. Балалар үзләре гитара астында җырлар җырладылар, уеннарда катнаштылар. Учакта әзерләнгән бәрәңге белән сыйландылар. Учакта пешкән бәрәңге аеруча тәмле һәм хуш исле. Ут кешеләрне берләштерә. Чара күңелле, дустанә һәм җылы шартларда узды.

Еш кына вакыйгалар, көндәлек ыгы-зыгылар артында без борынгы милли гореф-гадәтләребезне, бәйрәмнәребезне онытабыз. Шундый якты, үзенчәлекле бәйрәмнәрнең берсе – «Самовар бәйрәме». Иштуган мәдәният йорты һәм китапханәсе белгечләре «Самавыр бәйрәме»н үткәрделәр.Бәйрәмне алып баручылар кунакларга самавыр белән бәйле чәй эчү йолалары турында сөйләде. Күп халыклар өчен самавыр өй савытлары гына түгел, ә зуррак нәрсә иде. Бу гаилә учагы һәм уңайлылык, дуслык, аралашу һәм кунакчыллык символы. Ялтырап торган самавыр теләсә кайсы йортта хөрмәтле урын алып тора. Самавыр артында күп бәйрәмнәр билгеләп үтелә. Бер-беребез белән иҗади энергия уртаклашырга, кунакларны сөендерергә һәм җылы гына аралашырга үзебезнең самавырга мөмкин кадәр күбрәк кунакларны чакырырга булдык, .

Самавырлар күргәзмәсе дә беркемне битараф калдырмады. Бәйрәм дәвамында җырлар һәм такмаклар, халык биюләре һәм уеннары яңгырады. Аннары барысы да бәйрәм өстәле артына җыелдылар, анда пар самавыры үз чиратын көтте, ә чәк-чәк, беленнәр һәм пироглар тәмле өстәмә булды. Бәйрәмдә теләгән һәркем чын самавырларда кайнатылган тәмле хуш исле чәйдән авыз итә алды. Күңелле җырлар һәм биюләр бәйрәмне башыннан ахырына кадәр озата барды.

Бәйрәм программасы тиз, җылы һәм шатлыклы үтте. Халык иҗаты - ул байлык, аны күп буыннар бөртекләп җыя. Бу байлык халыкларны берләштерә.

Иштуган мәдәният йорты, китапханә белгечләре белән берлектә, «Үзеңнән иртәгәге көнне урлама» дип аталган сәламәтлек дәресе уздырды. Кеше тормышында гадәтләр, үз исемнәрен тулысынча аклап, файдалы һәм зарарлы гадәтләр дигән мөһим рольне уйныйлар. Чарада балаларга тискәре тәртипнең куркынычлыгы турында искә төшердек, наркомания һәм тәмәке тартуның коточкыч нәтиҗәләре турында сөйләдек. Чарада булган һәркем, кечкенәдән алып барылырга тиешле, сәламәт яшәү рәвеше файдасына дөрес нәтиҗә ясады. Сәламәтлек дәресенең нәтиҗәсе булып үз тормыш корабын булдыру булды, анда балалар теләкләрдән коллаж урнаштырдылар.

Иштуган авыл мәдәният йорты һәм китапханә белгечләре «Терроризм бүген» дип исемләнгән дәрес – кисәтү үткәрделәр. Дәреснең максаты балаларга терроризм һәм аның күренешләре турында күзаллау бирү, террорчылар корбаны булу ихтималын киметүче саклык чараларын даими үтәү зарурлыгына инандыру, террорчылык акты вакытында үз-үзеңне тоту кагыйдәләренә өйрәтү иде. Чара барышында катнашучылар терроризмның килеп чыгу сәбәпләрен ачыклады, аның төрләре турында белде, террорчылык акты вакытында янаган төрле хәлләр турында фикер алышты. Балалар терроризмның, чыннан да, нәфрәт һәм усаллыкка, ә кайчагында сукырлыкка нигезләнгән ахмаклык булуына тагын бер кат инандылар. Яшусмерләр терроризмга каршы көрәшнең иң мөһим факторы хокук саклау органнары һәм махсус хезмәтләр чаралары белән беррәттән һәрберебезнең бу куркыныч вакытында үз-үзләрен дөрес тота белүе дигән нәтиҗәгә килделәр.

Иштуган мәдәният йорты һәм китапханәсе белгечләре балалар өчен «Кулларда дөнья» конкурсын үткәрде. Һәрбер катнашучы үз кулын кәгазьгә төшерде. Балаларга кулларын гуашь белән буяу, аннары кәгазьдә эз ясау бик ошады. Алар, чын күңелдән, бу шөгыльдән зур рәхәтлек алдылар. Балалар үзләренең иҗатын карандашлар, буяулар, фломастерлар белән сурәтләделәр. Һәр рәсем үзенчә матур булып чыкты - чәчәкләр белән, якты кояш белән, утрау белән. Балалар тырыштылар, бер-берсенә ярдәм иттеләр, матур һәм уникаль булган рәсемнәр ясадылар.

Иштуган мәдәният йорты һәм китапханә белгечләре Тукай урамында "Кичке моңнар" урам концертын үткәрделәр. Тамашачыларга уңай кәефне үзешчән сәнгать эшчәнлегендә катнашучылар, Саба районының күрше Шекше һәм Пүкәл авылларыннан чакырылган кунаклар бүләк итте. Башкаручыларның осталыгы, халыкның ярдәмчеллеге һәм кызыксынуы аркасында, концерт тамашачылар өчен дә, артистлар өчен дә чын бәйрәмгә әверелде. Очрашуның беренче минутларыннан ук җылы дуслык атмосферасы урнашты. Башкача әйткәндә, артистлар чын күңелдән үзләренең осталыклары белән генә түгел, ә күңел җылысы белән дә уртаклаштылар. Берничә җыр башкарганнан соң, тыңлаучылар бер урында утыра алмый бии башладылар. Тамашачыларның кәефен яраткан җырлары һәм шаяртулары күтәрде. Алар сәламәтлек, бәхет һәм иминлек теләүләрен рәхмәт белән кабул иттеләр һәм һәр чыгышны көчле алкышлар белән каршы алдылар. Концерт программасы элеккеге  дусларча очрашуны хәтерләтте. Концерт дәвамында җырлар, шигырьләр, юмор һәм бию яңгырады. Концерт программасын халык уеннары һәм дискотека дәвам итте. Канәгать тамашачылар озак вакыт кадерле кунакларны җибәрмәделәр, яхшы кәефләре өчен рәхмәт белдерделәр һәм иҗади уңышлар теләделәр.

ИШТУГАН МӘДӘНИЯТ ЙОРТЫ ҺӘМ КИТАПХАНӘ БЕЛГЕЧЛӘРЕ БИСТӘ ХАЛКЫНА АЛТЫН УРДАНЫҢ БОЛГАР УЛУСЫНЫҢ ИҢ ЭРЕ ТОРАК ПУНКТЛАРЫНЫҢ БЕРСЕ БУЛГАН БОЛГАРГА КЫЗЫКЛЫ ЭКСКУРСИЯ ОЕШТЫРДЫЛАР.

БЕЗНЕҢ КӨННӘРДӘ АНЫ АЛТЫН УРДА АРХИТЕКТУРАСЫНЫҢ ИҢ ТУЛЫ ҺӘЙКӘЛЛӘРЕ ИСЕМЛЕГЕНӘ КЕРТӘЛӘР. ШӘҺӘР ТЕРРИТОРИЯСЕНДӘ XXV ГАСЫР КОРЫЛМАЛАРЫ БАР, АЛАР АРАСЫНДА МАНАРАЛАР, ХАННАР КАБЕРЛЕГЕ, МАВЗОЛЕЙЛАР, МУНЧАЛАР, Һ.Б. 2014 ЕЛДАН БОЛГАР ТАРИХИ-АРХИТЕКТУРА КОМПЛЕКСЫ ЮНЕСКОНЫҢ БӨТЕНДӨНЬЯ МИРАСЫ ОБЪЕКТЛАРЫ ИСЕМЛЕГЕНДӘ БАР.

БОЛГАР ИСЛАМ МӘДӘНИЯТЕНЕҢ ИҢ ТӨНЬЯК ҮЗӘГЕ ҺӘМ ПЛАНЕТАДА XIIIXIV ГАСЫР ТАТАР ҺӘМ БОЛГАР АРХИТЕКТУРАСЫ ҺӘЙКӘЛЛӘРЕН КҮРЕРГӘ МӨМКИН БУЛГАН БЕРДӘНБЕР УРЫН БУЛЫП САНАЛА.

МОНДА КИЛГӘЧ, БЕЗГӘ БОРЫНГЫ УРАМНАРДА ЙӨРЕРГӘ, СЕРЛЕ ОБЪЕКТЛАРГА БАРЫРГА, ҮТКӘНДӘГЕ РИВАЯТЬЛӘР БЕЛӘН ТАНЫШЫРГА ҺӘМ, ӘЛБӘТТӘ, МАНАРАГА МЕНӘРГӘ НАСЫЙП БУЛДЫЮ, АННАН ИСКИТКЕЧ КҮРЕНЕШ АЧЫЛА,

МОНДА ҺӘР УРЫНДА ТАРИХ СУЛЫШЫ. КӨЧЛЕ БОЛГАР ДӘҮЛӘТЕ IXX ГАСЫРЛАРДА БАРЛЫККА КИЛӘ, Ә БОЛГАР АНЫҢ БАШКАЛАСЫ СТАТУСЫН ЙӨРТӘ. ГАРӘП ХӘЛИФӘЛЕГЕ ГАЛИМНӘРЕ БУ ИЛНЕ ТӨНЬЯК ДИП АТАГАННАР, УЛ КОРЪӘН ЯКТЫСЫ БЕЛӘН ЯКТЫРТЫЛГАН. 922 ЕЛДА БОЛГАРЛАР РӘСМИ РӘВЕШТӘ МӨСЕЛМАННАР БУЛАЛАР.

Әгәр дә бездән музейның нәрсә икәнен сорасалар, без аны үткәннәр белән очрашу урыны дип әйтер идек. Музейда безнең барлыкка килүебездән күпкә алдарак булган, элеккеге заманнардан калган һәм безнең көннәрдә зур тарихи һәм мәдәни кыйммәткә ия булган әйберләр саклана. Шуңа күрә музейга экскурсия алдыннан гадәти булмаган һәм үзенчәлекле нәрсә белән очрашу хисе барлыкка килә. Иштуган мәдәният йорты һәм китапханә белгечләре балалар белән ТР Кукмара районы Балды-Кня авылы музеенда булдылар. Авыл клубы хезмәткәре Айна апа безне каршы алды һәм ата-бабаларыбызның көнкүрешен аңларга һәм күрергә ярдәм иткән төрле экспозицияләр белән музей буйлап бик кызыклы һәм белемле экскурсия үткәрде. «Удмурт йорты»нда мичкә бәйле булган әйберләр - кочерга, борынгы савыт-саба белән таныштык. Көянтәләрне юкәдән, усактан, тал агачыннан ясаганнарын белдек, алар җиңел, сыгылмалы булуы белән аерылып тора, борынгы сәгатьләрне, савыт-сабаны күрдек. Балаларны үтүк, туку станогы, көянтә, борынгы кораллар, дага, урак кызыксындырды. Музейларда экспонатларга кагылырга ярамый, ләкин безнең балалар кагылып кына калмадылар, хәтта аларны хезмәттә дә сынап  карадылар. Иске җиһазлар кулланылыштан төшеп кала, ләкин аны белергә һәм сакларга кирәк. Балаларга халык мәдәнияте чыганаклары күрсәтеп, без аларның шәхесен үстерәбез.

Балалар рәхәтләнеп тыңладылар, экспонатларны кызыксынып карадылар һәм сораулар бирделәр, музейга барганга шатландылар. Күргән экспонатлардан күп тәэсирләр калды. Экскурсияләр тәмамлангач, без күргәзмә эшләре турында җентекләп сөйләгәннәре өчен рәхмәт белдердек һәм тагын килергә вәгъдә иттек.

Яшь барган саен тормышыбыз үзгәрә, сәламәтлегебезгә күбрәк вакыт багышлыйбыз. Сәламәтлек-төп проблемаларның берсе, аны хәл итү өчен кеше көчен дә, финансын да кызганмый. Гаҗәп тә түгел, сәламәт кешенең кулыннан бар да килә, бары тик чир килү белән кеше яхшы кәеф, көчле энергия, дәрт, авыруның булмавын зур бәхеткә тиңли һәм аны кире кайтару , саклау буенча төрле ысуллар куллана башлый. Шуңа күрә сәламәтлекне саклау өчен нәрсә кирәклеген белергә кирәк. Иштуган мәдәният йорты һәм китапханә белгечләре пенсия яшендәге авылдашлар өчен «Картлыкка каршы" дигән әңгәмә үткәрделәр. Очрашуга авыл фельдшерын чакырдылар. Ул сәламәт яшәү рәвеше нигезләре, кешегә сәламәт булу табигый һәм сәламәтлек авыруларның булмавы гына түгел, бу безнең тулы иминлегебез турында сөйләде. Мәсәлән, сәламәтлек торышы кешенең нинди яшәү рәвеше алып баруына, күп хәрәкәтләнүенә, физик күнегүләр ясавына бәйле. Очрашу барышында катнашучыларыбыз хәрәкәтнең тормыш булуын исбатладылар! Кунаклар координация конкурсында катнаштылар һәм биремнәрне үтәделәр. Шулай ук рухи һәм акыл үсеше дә, хәрәкәт һәм акылны даими күнектерү, олы яшьтә күп авырулардан качырга мөмкинлек бирә икәнен белдек.Катнашучылар хәтерне үстерү, вак моторика, фигураларны синхрон рәсем ясау буенча төрле конкурсларда үзләрен күрсәттеләр. Йомгаклап, китапханәче кадерле кунакларына бары тик актив тормыш позициясен сайлауларын, үзләрен яратуларын, үз сәламәтлекләрен күзәтүләрен һәм һәр иртә яңа көч һәм яхшы кәеф белән уянуларын теләде. Мондый чаралар кешеләрнең тормышларында сәламәтлекнең никадәр кыйммәт булуын аңлату өчен бик мөһим.