ЯҢАЛЫКЛАР

15 июльдә Иштуган мәдәният йорты һәм китапханә белгечләре гаилә кыйммәтләрен һәм традицияләрен ныгытуга багышланган «Җылылык бүләк итәм» Бөтенроссия урам акциясенә кушылдылар. Акциянең төп элементларының берсе мәгълүмати кампания булды. Хезмәткәрләр файдалы мәгълүмат белән листовкалар тараттылар, халык белән гаилә кыйммәтләренең мөһимлегенә, өлкән буынга хөрмәт күрсәтүгә һәм ата-аналар арасындагы мөнәсәбәтләрне җайга салуга багышланган әңгәмә үткәрделәр. «Җылылык бүләк итәм» Бөтенроссия акциясендә катнашу ныклы һәм сәламәт җәмгыятьнең нигезе булган гаилә традицияләренең һәм кыйммәтләренең мөһимлеген искә төшерде.

12 июль көнне Иштуган авыл китапханәсе мәдәният йорты белән берлектә «Комплимент - җитди эш» дигән тематик әңгәмә үткәрде. Программа әңгәмә - уен формасында узды, аның максаты үсеп килүче буында кешеләрдә уңай сыйфатларны күрү, моны яхшы һәм ягымлы формада белдерү күнекмәләрен үстерү, «Комплимент» төшенчәсе нәтиҗәле һәм яхшы аралашуга ярдәм итәме һәм ул ялагайланудан нәрсә белән аерыла икәнен аңларга тырышу иде. Син кешеләр белән дус һәм тату яшисеңме? Син һәрвакыт үзеңә якын итә аласыңмы? Моңа ничек ирешергә? Программа барышында без шул хакта сөйләштек тә, конкрет гамәлләр белән төрле биремнәрне үтәп, сүзләрне расладык. Фикер алышу вакытында катнашучылар кагыйдәләргә үз мөнәсәбәтләрен белдерделәр. Программа кызыклы, гыйбрәтле иде. Барысы да үзләре өчен билгеле бер белемнәр алдылар, ниндидер яңа нәрсәләр белделәр, шулай ук күтәренке рух, позитив һәм яхшы кәеф алдылар.

10 июль көнне Иштуган мәдәният йорты һәм китапханә мөдирләре «Куркынычсызлык әлифбасы»дигән дәрес үткәрделәр. Урамнар һәм юллар балалар өчен куркынычсыз булсын өчен аларга юлларда үз-үзеңне тоту кагыйдәләре турында сөйләргә кирәк. Һәм, әлбәттә, юл хәрәкәте кагыйдәләре, юл билгеләре һәм башка нечкәлекләр турында сөйләргә. Алып баручы уен формасында балаларга юлдагы куркынычсызлык чаралары турында сөйләде, яшь катнашучыларга җәяүлеләр һәм пассажирларның бурычларын искә төшерде. Чара барышында балалар «юл», «Җәяүле», «җәяүлеләр кичүе», «светофор», «янгын сулыгы» кебек төшенчәләрне кабатладылар. Юл хәрәкәте кагыйдәләрен бозып, алар нинди хәлдә калырга мөмкин икәнен ачыкладылар. Малайлар һәм кызлар тематик уеннарда, табышмакларга, кроссвордларга җавап бирүдә актив катнаштылар.

Китап белән ял итү-ялның иң файдалы төре. Чөнки китап-ул елның теләсә кайсы урынында һәм теләсә кайсы вакытында, бигрәк тә җәй көне, иң тугры дус. 8 июль көнне Иштуган мәдәният йорты һәм китапханә мөдирләре балаларны табигатьтә «Китаплар саф һавада» дигән китап тотып ял итәргә чакырдылар. Саф һавада балалар табигать серләре артыннан сәяхәткә киттеләр. Алып баручыларның сорауларына җавап бирделәр, кычкырып укыдылар, яраткан әкиятләренең эчтәлеген сөйләделәр, яттан өйрәнгән шигырьләрен искә төшерделәр, уку өчен китаплар сайладылар, кызыклы уеннар уйнадылар. Чарада катнашучылар үзләрен чын эрудитлар һәм китап сөючеләр итеп күрсәттеләр. Балаларга китап тотып ял итү бик ошады!

Гаилә, мәхәббәт һәм тугрылык көне 8 июльдә билгеләп үтелә. Гаилә-тормышта һәркем өчен иң мөһиме. Болар - якын һәм туган кешеләр, кемнән үрнәк ала, кемгә яхшылык һәм бәхет тели. Нәкъ менә гаиләдә бала мәхәббәт, җаваплылык, кайгырту һәм хөрмәт итәргә өйрәнә. 6 июль көнне Иштуган мәдәният йорты һәм китапханәсе белгечләре Гаилә, мәхәббәт һәм тугрылык көненә багышланган «Зур гаиләнең кечкенә шатлыклары» исемле ял кичәсе үткәрделәр. Чара башында гаилә ярышлары узды, шулай ук бу тыгыз даирәдә озак вакыт балалар көлүләре һәм ата-аналарның үз балалары турында сөйләгәннәре яңгырады. Катнашучылар гаилә традицияләрен һәм гореф-гадәтләрен искә төшерделәр, «гаилә кыйммәтләре»викторинасы сорауларына җавап бирделәр. Чара азагында кадерле кунакларыбыз белән истәлеккә фотога төштеләр.

3 июль көнне Иштуган мәдәният йорты һәм китапханә белгечләре «Минем күңелле туп»дигән уен программасы үткәрделәр. Хәрәкәтчән уеннар һәм күңел ачулар балаларга шатлык китерә һәм сәламәтлеккә бәяләп бетергесез файда китерә. Чара барышында балалар күңелле һәм дустанә атмосферага чума алдылар, кызыклы һәм шаян уеннар һәм күңелле эстафеталар уйнадылар. Чараны очрашу дәвамында яңгыраган дәртле, ритмик көйләр бизәде. Чарада катнашучыларның барысы да бик күп тәэсирләр алды, ә иң мөһиме үзара дустанә мөнәсәбәтләр һәм сәламәт яшәү рәвеше белән кызыксыну күрсәттеләр.

«Гырон быдтон» удмуртларның алда торган уңыш турында язгы-җәйге догалар циклы бәйрәмнәренең берсе. Аның исеме удмурт теленнән турыдан-туры «чәчү   ахыры»дип тәрҗемә ителә. Традиция буенча бәйрәмне болыннар чәчәк аткан вакытта үткәрәләр. Бу көнне удмуртлар һава торышы өчен күкләргә рәхмәт әйтәләр һәм булачак уңыш турында дога кылалар.28 июньдә Балтач  муниципаль районының Ципья авылында «Гырон Быдтон» Республика удмурт мәдәнияте бәйрәме узды. Бәйрәмгә Татарстан Халыклары ассамблеясы, ТР удмуртларының милли-мәдәни автономиясе вәкилләре, Удмурт Республикасы Мәдәният һәм милли сәясәт министрлыгы вәкилләре килде.  Бәйрәмдә катнашучыларның һәм кунакларның удмурт авылы атмосферасына чуму мөмкинлеге булды. Ишегалларында удмурт йортының интерьеры һәм көнкүреше тәкъдим ителгән, анда милли аш-су ашларын татып карарга мөмкин иде. Быел бәйрәм кысаларында Удмурт гаиләләренең республика конкурсы “Шудо-буро удмурт гаиләсе” ,ел саен үткәрелә торган «Чеберина но Батыр» Республика матурлык һәм талант конкурсы узды.Бәйрәмнең хедлайнерлары булып Удмурт дәүләт фольклор җыр һәм бию театры “Айкай “һәм Анатолий Ушаков исемендәге “Шулдыр асыт (Күңелле кич)” эстрада ансамбле булды. Бәйрәмдә Иштуган мәдәният йортының “Тюрагай”удмурт фольклор коллективы катнашты һәм Диплом белән бүләкләнде. Иванова Валентина Михайловна ГБУ «Таткультресурсцентр»ның Рәхмәт хаты белән бүләкләнде.

28 июнь көнне Иштуган мәдәният йорты белгечләре «Искедән бүгенгегә кадәр»дип аталган экскурсия үткәрделәр.Теләсә нинди музей экспозициясенең нигезе-ул экспонатлар. Музей экспонатлары-предметлар гына түгел, ә башка вакыттан килгән предметлар. Сәнгать җитәкчесе музей буйлап төрле экспозицияләр белән кызыклы һәм танып белү экскурсиясе үткәрде, алар ата-бабаларыбызның көнкүрешен аңларга һәм күрергә ярдәм итте. Мич белән бәйле кисәү агачы, борынгы савыт-саба белән таныштык. Көянтәне юкә, усак, талдан – җиңел, сыгылмалы агачтан ясауларын белделәр, борынгы сәгать, савыт-саба күрделәр. Балаларны үтүкләр, көянтә, борынгы кораллар, дага, ураклар кызыксындырды. Музейларда экспонатларга кагылырга ярамый, ә музейда балалар кагылып кына калмадылар, эштә дә сынап карадылар: чуеннарны тоткыч  белән мичкә куйдылар, үтүкләрне тотып карадылар, җеп эрләгечне күрделәр. Катнашучылар гармуннар ,патефоннар , фотоаппаратлар,телефон һәм сәгатьләр коллекциясен карый алдылар, аларның борынгыдан алып заманчага кадәр үзгәрешләрен күрделәр. Искесе китә, ләкин аны белергә һәм сакларга кирәк. Балаларны халык мәдәнияте чыганакларына тартып, без баланың шәхесен үстерәбез. Балалар рәхәтләнеп тыңладылар, экспонатларны кызыксынып карадылар һәм сораулар бирделәр. Күргән экспонатлардан бик күп тәэсирләр калды. Экскурсия тәмамлангач, күргәзмә эшләре турында җентекләп сөйләгәннәре өчен рәхмәт белдердек һәм тагын килергә вәгъдә иттек.

Россиядә бәйрәмнәр күп, алар арасында иң шатлыклы һәм күңелле бәйрәмнәрнең берсе-Яшьләр көне. Яшьлек -ул һәр кеше тормышында искиткеч чор гына түгел, ә күңелнең аерым торышы да. Бу-иң кыю өметләр, эзләнү, ачышлар һәм тормышка ашырулар вакыты. Шунысы игътибарга лаек, бүгенге яшьләр  актив.27 июнь көнне Иштуган авыл мәдәният йорты белгечләре яшьләр өчен «Афәрин ,яшьләр!»дип аталган музыкаль күңел ачу чарасы уздырдылар. Бик күп үзенчәлекле кызыклы конкурслар, уеннар үткәрелде, аларда яшьләр бик теләп катнаштылар. Бу күңел ачу программасы якыннанрак танышырга, яшьләр бәйрәме турында күңелле хатирәләр калдырырга ярдәм итте. Бәйрәм дискотека белән тәмамланды. Барысы да яхшы кәеф белән таралыштылар.

1 июль көнне Иштуган мәдәният йорты һәм китапханә белгечләре «Без Әкияткә кунакка барабыз»дигән викторина үткәрделәр. Малайларны керпе хатын каршы алды. Ул балаларга һәр кешенең яраткан әкияте барлыгын сөйләде. Һәм без аларны балачактан ишетәбез, аларны әниләребез һәм әтиләребез, ди-бабайларыбыз тыңлаган. Әкиятне тыңлап һәм укып, без Могҗизалар булган, яхшылык һәрвакыт явызлыкны җиңгән, ә Дуслык барлык авырлыкларны җиңәргә ярдәм иткән тылсымлы дөньяга эләгәбез. Әкиятләр безне гомер буе озата бара. Балалар викторина сорауларына актив җавап бирделәр, бергәләп әкиятләрне, игелекле һәм явыз әкият геройларын искә алдылар. Балалар барлык биремнәрне дә үтәделәр, бу балаларның әкиятләрне яратулары һәм белүләре турында сөйли.